جزیره قشم در نزدیکی تنگه هرمز قرار دارد و یکی از پر جمعیت ترین جزایر خلیج فارس است . سواحل آن اغلب مناسب برای ایجاد لنگرگاه میباشد . اطراف آن را کوههای آهکی فراگرفته است و بعلت نزدیکی به بندرعباس دارای تردد و رفت و آمد فراوانی میباشد . جزیره قشم در حال حاضر یکی از مناطق آزاد تجاری میباشد که از سوی دولت قوانین خاص مناطق آزاد در آن واقع گردیده است . در سال 1385 این شهرستان به سه بخش مرکزی و بخش شهاب و بخش هرمز 7 دهستان تقسیم شده بود .
طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم 64 شهر و روستا دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از :
1 – تولا(قشم) 2 – دفاری 3 – حمیری 4 – جزیره لارک (جزء جزیره قشم) 5 – درگهان (در سال 85 تبدیل به شهر شده‌است) 6 – هلر 7 – گیاهدان 9 – رمچاه 10 – جی‌جیان 12 – باغ بالا 13 – توریان 14 – تُم‌سنتی 15 – زینبی 16 – پی‌پشت 17 – کوشه قشم 18 – کاروان(قشم) 19 – گربدان 20 – زیرانک 21 – کردوا 22 – مسدوم 23 – خالدین 24 – مسن 25 – شیب دراز 26 – دیرستان 27 – برکه خلف 28 – جزیره هنگام شامل روستاهای هنگام(هنگام جدید) 29 – هنگام قدیم 30 – هنگام غیل (جزیره هنگام جزء جزیره قشم) 31 – ریگو 32 – بند حاج علی 33 – قندیل 34 – نخل گل 35 – بندرلافت 36 – طبل(روستا) 37 – ملکی 38 – هفت رنگو 39 – سلخ 40 – گمبران 41 – سهیلی 42 – تنبان 43 – گورزین 44 – دهخدا(روستا) (خور خران) 45 – گوران(قشم) 46 – نقاشه 47 – دوربنی 48 – بندردولاب 47 – گوری(روستا) 50 – مرادی 51 – درکو 52 – دوستکو 53 – کانی(روستا) 54 – چاهو شرقی 55 – تمکز 56 – کنار سیاه(قشم) 57 – چاهوغربی 58 – سرریگ 59 – باسعیدو 60 – رمکان .
(سوزا، هرمز و قشم حوزه شهری‌اند و در سال 85 بندر درگهان به حوزه شهری اضافه شد.) شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌است و به رغم آنکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد ، اما به علت موقعیت مهم استراتژیک آن (دید گسترده به جنوب ، شمال و شرق ، دید به تنگه هرمز ، نزدیکی به بندرعباس و…) از قدیم واجد اهمیّت بوده و عمده‌ترین سکونتگاه جزیره محسوب می‌شده‌است . انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزوده‌است .
کجا برویم؟
دلفین ها
در حد فاصل قشم و جزیره هنگام، دلفین های زیادی در آب های نیلگون خلیج فارس به زندگی مشغولند. این حیوانات بامزه و شیطان گردشگران زیادی را ترغیب می کنند تا سوار بر قایق به دیدارشان بیایند و جست و خیزشان در آب و بازیگوشی هایشان را تماشا کنند.
جنگل های حرا
نام جنگل حرا به گوش هر ایرانی و یا گردشگری که به جزیره قشم سفر کرده باشد آشناست؛ زیرا که این جنگل اسرارآمیز با زیبایی های منحصر به فردش از هر بیننده ای دلربایی می کند. اکنون به عنوان یکی از مشهورترین جاذبه های قشم شناخته می شود. حرا نام درختی است که نمونه اش در نقاط مختلف جهان از جمله قاره آفریقا، آسیا و استرالیا به وفور یافت می شود. پوست این درخت خاصیتی دارد که آب شور را جذب و آن را به آب شیرین تبدیل می کند.
غار نمکدان
غارهای نمکی یکی از جاذبه های طبیعی قشم است. گنبد نمکدان قشم، یکی از 7 عجایب این جزیره است که قدمت آن به پیش از دوره کامبرین، یعنی حدود 570 میلیون سال پیش، باز می گردد. با ورود به غار و کمی پیشروی، مشاهده خواهیدکرد که کف غار با نمک کریستاله پوشیده شده است؛ این کف پوش زیبا، منظره ای باورنکردنی پدید می آورند. نمک موجود درون غار نمکدان قشم، از نوع نمک طبی است که کاربردهای درمانی گوناگون دارد.
لاک پشت پوزه عقابی
لاک پشت های پوزه عقابی یکی از عجایب هفتگانه جزیره و متاسفانه از گونه های حیوانی در حال انقراضی هستند که جنوب کشورمان را برای سکنی برگزیده اند. متاسفانه از سال 1970 میلادی تاکنون، محققان اخطار انقراض این لاک پشت را اعلام کرده اند.
مدتی است که گردشگران بسیاری برای مشاهده این گونه کمیاب راهی قشم می شوند؛ همچنین از سال 1395 منطقه ای حفاظت شده برای تخم گذاری و رشد این لاک پشت ها در جزیره قشم ایجاد شده است.
تنگه چاهکوه
تنگه چاهکوه یکی از جلوه های شگفت انگیز طبیعی قشم است که به عنوان بخشی از ژئوپارک این جزیره به شمار می رود. این تنگه منحصر به فرد که نزدیک به 100 متر طول دارد، در قسمت شرقی جزیره قشم واقع شده و حس و حالی مرموز به این ناحیه بخشیده است. دیواره های تنگه چاهکوه که از جنس سنگ های رسوبی هستند، فاصله های بسیار کمی از یکدیگر دارند. در برخی نقاط این فواصل به کمتر از نیم متر می رسد که ممکن است عبور و مرور را برای برخی گردشگران دشوار سازند. اگر جزیره قشم را به عنوان مقصد برگزیده اید، حتما به تماشای تنگه چاهکوه بروید. همچنین تماشای آسمان پرستاره بالای تنگه را هم از دست ندهید.
جزایر ناز
ناز، نام مجموعه جزایری است با 34 هکتار وسعت، که اطرافش با دیواره هایی 5 تا 10 متری پوشیده شده است. این پدیده حیرت انگیز تنها نقطه از خلیج فارس است که می توان بدون به آب زدن وارد آنجا شد. زیرا این جزایر هنگام جزر و مد قابل دسترسی هستند. یعنی وقتی پدیده جزر اتفاق می افتد شما می توانید به نزدیکی جزیره بروید. مرجان ها و صدف های رنگین که در اطراف جزیره پراکنده شده اند، روحی تازه به چشم انداز این محدوده می بخشند. امکانات مختلفی همچون غواصی در اطراف جزیره ناز، شترسواری به هنگام جزر و جت اسکی هم از دیگر دلایل هجوم گردشگران به سوی این مکان است.
غارهای خربس
غارهای خربس، به فاصله 11 کیلومتری از شهر قشم (در جاده مجاور ساحل جنوبی) عارهای خربس بر سینه کوهی مشرف به دریا و دشتی میانکاسه قرار گرفته است، خربس از غارهای دریایی است که بر اثر گرداب و تخلیه ماسه ها از حفره سنگ ها به وجود آمده است.
دره ستارگان
دره ستارگان، پدیده ای زمین شناسی است که بر اثر فرسایش خاک در جزیره قشم و نزدیکی روستای برکه که خلف شکل گرفته است. بومیان این منطقه بر این باورند که در سالیان دور شهاب سنگی به این ناحیه برخورد کرده و سبب شکل گیری دره ای با اشکال نامتعارف شده است. هنگامی که قدم به درون پیچ و تاب های دره ستارگان می گذارید، هیبت چشم انداز طبیعی مقابلتان، شما را شگفت زده خواهدکرد.
چاه های تل آب یا طلا در جزیره قشم
در 76 کیلومتری شهر قشم و در 30 کیلومتری شمال فرودگاه بین المللی قشم چاه های طلا قرار دارد. در روستای لافت قبل از همه، بادگیرهای منازل روستایی چشم مشتاقان دیدار از قشم را به خود جلب می کند. پس از آن به محض ورود به لافت و در جوار قلعه نادری حلقه های چاه آب متعدد در داخل گودال دامنه کوه به چشم می خورد که حکایت از تکنولوژی ذخیره آب پارسیان جزیره نشین عهد هخامنشی و دوره زرتشتیان دارد.
مقبره بی بی مریم (تم سنیتی)
مقبره بی بی مریم، آرامگاهی است باقی مانده از قرن 8 هجری قمری که در روستای تم سنیتی جزیره قشم قرار دارد. این بنای کهن، در بین اهالی روستا به تم سنیتی نیز شهرت یافته است و امروزه یکی از جاذبه های گردشگری جزیره است.
چی بخوریم؟
ماهی برشته (کباب ذغالی)
مردم قشم برای برشته کردن ماهی هایی مانند سنگسر و سرخو ابتدا شکم شان را خالی می کنند و ترکیبی از گشنیز، شوید، پیاز خردشده، فلفل، ادویه و فلفل سبز داخل آن می گذارند. سپس ماهی را روی ورقه فلزی که روی آتش گاز یا ذغال آماده کرده اند، می گذارند تا کبابی شود. سپس ماهی ها را در ظرفی دردار قرار می دهند و چند قطره آب به آن می پاشند تا در اثر بخار، روغن در زیر پوست ماهی بچسبد و هنگام مصرف، پوست ماهی ها به راحتی کنده شود.
برنج دیشو
برای تهیه این غذا مقداری شیره خرما را در آب حل می کنند تا رقیق شود؛ سپس آن را روی گاز می گذارند تا به جوش آید و برنج خیسانده شده را در آن می ریزند تا آب آن بخار شود و برنج دم بکشد. این برنج را به همراه ماهی برشته سرو می کنند.
پودینی کوسه یا سفره ماهی
پودینی کوسه یا سفره ماهی یکی از غذاهای معروف و لذیذ جنوب و جزیره است که معمولا با گوشت کوسه یا سفره ماهی تهیه می شود.
نان تموشی و نان های محلی
در قشم بیش از 20 نوع نان محلی پخته می شود که یکی از مشهورترین آن ها نان تموشی است. برای پختن نان تموشی، ابتدا خوب تابه را داغ می کنند و بعد آرد را با آب مخلوط و تکه ای از خمیر درست شده را با دست بر می دارند و لایه نازکی روی تابه پهن می کنند.
روی آن پنیر یا تخم مرغ می ریزند و وقتی آماده شد با سس مهیاوه یا ماهی آبه که سسی است تهیه شده از آب ماهی، نمک، خردل، گشنیز و رازیانه می خورند.
هواری ماهی
هواری ماهی یکی از غذاهای محلی قشم است که از ترکیب ماهی، ادویه، پیاز، سبزی و برنج تهیه می شود.
زیبون
زیبون از ترکیب خلال سیب زمینی سرخ شده و ماهی ادویه و زردچوبه خورده تهیه می شود.
سوغات قشم
کیک هلر
روستای هلر در 18 کیلومتری قشم قرار دارد. این روستا 2 کارگاه شیرینی پزی و حلواپزی دارد که شیرینی های محلی متعددی در این 2 کارگاه تهیه می شود. یکی از این شیرینی ها کیک هلر نام دارد. کیک هلر نوعی کیک اسفنجی است که از ترکیب آرد، تخم مرغ، شکر و وانیل درست می شود. در قشم، بیشتر شیرینی فروشی ها کیک هلر دارند. از آنجایی که این کیکی را در هیچ جای دیگر دنیا نمی توانید پیدا کنید بهترین انتخاب به عنوان سوغات است.
صنایع دستی دریایی
هنگام جزر و مد دریا، مقدار زیادی از انواع صدف ها، حلزون ها و بقایای آبزیان خلیج فارس در سواحل جزایر متعدد این خلیج (کیش، ابوموسی، لارک، قشم هرمز و…) می ریزد. اهالی بومی و خوش ذوق منطقه آن ها را جمع آوری می کنند و از آن ها تابلو نقش برجسته، آویز، پرده، زیورآلات مجسمه ها و اشیای گوناگونی می سازند.
گلیم و رودوزی های سنتی
یکی از جاذبه های مهم و باارزش قشم، تولیدات دست دوز زنان و دختران محلی است. گلیم بافی، رودوزی و نواربافی در این منطقه یکی از سنت هایی است که از قدیم در این منطقه وجود داشته و هنوز هم زیبایی و اصالت خود را حفظ کرده است.
ادویه
یکی از بهترین و مهم ترین سوغات قشم ادویه است. درواقع آن چیزی که موجب می شود بعد خوردن غذاهای لذیذ جنوبی در قشم نمک گیر شوید وجود ادویه در غذاهای ساکنان منطقه است. پیشنهاد می شود حتما در فهرست سوغاتی هایتان ادویه را از قلم نیندازید.